Przegląd remiksów
Remiks to utwór powstały w wyniku modyfikacji jakiegoś oryginalnego dzieła: poprzez zacytowanie pewnych jego części, usunięcie innych, dodanie jakiegoś materiału od siebie lub przejętego z innego dzieła – albo poprzez zmianę stylistyki całości i przetransponowanie do innego gatunku, a nawet rodzaju sztuki. Przykładem zastosowania remiksu w teatrze może być spektakl Poor Theatre: A Series of Simulacra The Wooster Group (2004), a przede wszystkim projekt RE//MIX zrealizowany w Komunie//Warszawa (2010–2014). Ale techniki tej używali już moderniści, u nas nazwani neoromantykami – dowodem The Tragicall Historie of Hamlet… świeżo przeczytana i przemyślana przez St. Wyspiańskiego.
Związki remiksu z archiwami kultury są nierozerwalne, a jednocześnie kapryśne: niesystematyczne, nieliczące się z hierarchią, tricksterskie. Ale to właśnie technika remiksu przywraca dziedzictwu jego élan vital, tkwiącą w nim siłę, świadectwo żywotności. Jednocześnie remiks, chociaż wpisuje się w dzieje recepcji jakiegoś dawnego dzieła, jest utworem nowym – jeśli nawet należy do domeny historii sztuki, to stanowi jej twórczą i autorefleksyjną wersję.
Przegląd remiksów będzie poświęcony wybranym realizacjom Dziadów Mickiewicza ostatniego półwiecza: Grotowskiego (1961), Białoszewskiego (1965), Dejmka (1967), Swinarskiego (1973) i Grzegorzewskiego (1995), oraz spektaklom przepojonym tym samym co Dziady duchem: Akropolis Grotowskiego i Szajny (1962) i Umarłej klasie Kantora (1975). Owo wywoływanie duchów dawnych przedstawień, coś jakby Dziady Dziadów, to wkład współczesnych artystów do dyskursu historii teatru i kultury.
Leszek Kolankiewicz
