Materialność pamięci: uobecnianie umarłych

• Uczestnicy ― Ewa Domańska (Stanford/UAM Poznań), Marije Hristova (UNED, Madryt) oraz Jay Winter (Yale)

Podczas debaty przyjrzymy się różnorodnym wymiarom uobecniania umarłych w perspektywie współczesnych badań nad pamięcią zbiorową. Obrzęd dziadów stanowi tu zarazem inspirację i punkt dojścia – rozważania nad zmieniającą się rolą umarłych we współczesnej kulturze, nauce i polityce mogą bowiem zainspirować nowe odczytania zarówno pierwotnego obrzędu, jak i jego Mickiewiczowskiej, poetyckiej interpretacji.

Zagadnienie kohabitacji żywych i umarłych znajduje się dziś w samym centrum „boomu pamięciowego”. Identyfikacja, ekshumacja i oddawanie hołdu ofiarom wojen i dyktatur, często dokonywane po latach zapomnienia, to wyzwanie łączące dyskursywny charakter polityki i obrzędów upamiętniających oraz materialność pracy archeologów i specjalistów od identyfikacji.

Jak w dobie „gorączki ekshumacyjnej”, trawiącej wiele krajów, nowe technologie identyfikacji zwłok zmieniają kulturowe znaczenie żałoby przeżywanej publicznie i prywatnie? Jak odkrywana w nowy sposób materialność martwych ciał wpływa na etyczne i estetyczne normy pamięci, jak kształtuje dyskurs pamięci w różnych zakątkach świata? Jak wobec tych zmian przedstawiają się role różnorodnych podmiotów, instytucji i wspólnot pamięci – od państwa narodowego, przez ruchy społeczne i organizacje pozarządowe, aż po rodziny i wspólnoty religijne?