Jakich „Dziadów” Polacy potrzebują?

• Uczestnicy — Dariusz Kosiński (UJ), Jacek Kopciński (IBL PAN), Paweł Goźliński, Jacek Hałas oraz Małgorzata Piekutowa

Punktem wyjścia dyskusji są tezy przedstawione przez Jacka Kopcińskiego w artykule Powrót „Dziadów” czyli dwa teatry zamieszczonym w „Teatrze” 2016, nr 1. Autor zaprezentował tam dwie podstawowe perspektywy, w jakich twórcy sceniczni odczytują dziś dramat Mickiewicza, jedną określając jako „teatr krytyczny”, drugą jako „teatr wspólnoty wyobrażonej”. Podzielając przekonanie o zasadności tej dychotomii, poprosiłem Dariusza Kosińskiego i Jacka Kopcińskiego o przyjęcie – na użytek debaty – funkcji rzeczników jednej i drugiej metody, o ukazanie słuchaczom najciekawszych i najbardziej znamiennych rezultatów scenicznych tymi sposobami czytanych Dziadów na scenach polskich ostatnich sezonów. Poprosiłem też, by zechcieli zwrócić szczególną uwagę na wpisywane w omawiane spektakle strategie komunikacyjne, na sposoby adresowania przesłań do projektowanych widowni. Położenie nacisku na ten właśnie aspekt powinno być pomocne w próbie odpowiedzenia na pytanie, w jaki sposób i w jakim zakresie inscenizacje dramatu wpisują się w najżywotniejsze dyskursy kulturowo‑społeczne dzisiejszej Polski, choćby w elementarny spór między postulatami modernizacyjnymi z jednej strony a obroną tradycjonalizmu z drugiej. Stąd tytuł debaty, Jakich „Dziadów” Polacy potrzebują?, będący parafrazą tytułu klasycznej pracy Jerzego Jedlickiego Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, definiującej odwieczne wahania polskiej kultury wobec własnej historii, własnej mitologii, własnych wyobrażeń i własnych złudzeń.