Dybuk

Dwóch przyjaciół oczekujących narodzin swoich potomków umawia się, że jeśli na świat przyjdą dzieci odmiennych płci, to kiedy dorosną, pobiorą się. Niestety, przysięgę składają w złą godzinę, wkrótce potem jeden z przyjaciół ginie, a żona drugiego umiera w trakcie porodu. Po wielu latach dorosłe już dzieci zakochują się w sobie, jednak owładnięty żądzą pieniądza ojciec dziewczyny nie pamięta już dawnej przysięgi i nieświadom pochodzenia jej wybranka obiecuje rękę córki innemu. Oszalały z rozpaczy młodzieniec zstępuje na niebezpieczną drogę czarnej magii i wywołuje lawinę tragicznych wydarzeń.

Największe osiągnięcie przedwojennego tak zwanego filmu żydowskiego (czyli filmów w jidysz produkowanych, reżyserowanych i granych przez Żydów) i zarazem, bodajże, najlepszy film powstały w Polsce przed drugą wojną światową. Reżyseria legendarnego Michała Waszyńskiego (właściwie Mosze Waksberga), adaptacja głośnego dramatu Szymona An-skiego (pseudonim Szlojme Zajnwela Rapaporta). W filmie śpiewa pierwszy kantor synagogi warszawskiej Gerszon Sirota, choreografię przygotowała Judith Berg. Film utrwalił charakterystyczny widok żydowskiego sztetla (plenery kręcono w Kazimierzu nad Wisłą) i ze swoim przekazem pamięci o zmarłych i oddawania im sprawiedliwości jest dzisiaj uważany za profetyczny w stosunku do Szoa.
Tomasz Kolankiewicz

Film prezentowany razem z Miejscem urodzenia Pawła Łozińskiego.

• Tytuł oryginalny — Der Dibuk
• Reżyseria — Michał Waszyński (właściwie Mosze Waksberg)
• Scenariusz — Andrzej Marek na podstawie dramatu Dybuk Szymona An-skiego; konsultacja Anatol Stern
• Gatunek — dramat
• Produkcja — Polska
• Rok produkcji — 1937