Nowości książkowe
W ramach Festiwalu „Dziady. Recykling” ukazały się dwie publikacje Leszka Kolankiewicza: wznowienie Samby z bogami. Opowieści antropologicznej oraz angielskie tłumaczenie książki Dziady. Teatr święta zmarłych pod tytułem Dziady: Theatre of the Feast of the Dead. Samba z bogami dostępna jest w promocyjnej cenie w naszej księgarni internetowej oraz w Biurze Festiwalowym w Barbarze. Promocja trwa do końca trwania Olimpiady.
Zapowiedzi
Samba z bogami. Opowieść antropologiczna
Leszek Kolankiewicz
Wydanie trzecie zmienione i uzupełnione
Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2016
W tej niewielkiej canzuá dudnienie bębnów, engoma, w które muzycy walili bezlitośnie, było ogłuszające; rezonowało literalnie w całym ciele, w brzuchu i w splocie słonecznym, uderzając raz po raz zmasowanymi dźwiękami – jak na baiańskich plażach fale oceanu.
Niezmordowany tata, kapłan, znów uderzył żelazem o żelazo i stentorowym głosem zaintonował kolejną pieśń. Z miejsca do metalicznego, świdrującego brzęku jego dzwonka ngonge dołączyło głębokie, władcze huczenie baterii engoma. Dźwięki z przemożną siłą rozkręciły karuzelę tańczących muzenzas, inicjowanych cór bogów. Tata jeszcze przez chwilę stał, kołysząc się, obok bębnów i przekrzykiwał dudnienie, śpiewając, ile sił w płucach, cały też czas tłukąc niemiłosiernie w wysoko uniesione ngonge. I nagle ruszył. Czy to jego zwalista postać, czy też impet, z jakim skoczył w tany, sprawił, że wyglądało to, jakby góra zadygotała w posadach i ruszyła z miejsca. Miał w sobie moc gunzo (w candomblé ludów Bantu odpowiednik axé). Magiczna chwila. Jakby za dotknięciem czarnoksięskiej różdżki korowód odmienił się w oczach. Raptowne pojawienie się tata wśród tańczących dokoluśka muzenzas było dla nich ostrogą. Ich ruchy stały się teraz bardziej zamaszyste i bogatsze w finezyjnie wykonywane detale. Ale to nie tylko to. Taniec stał się cudownie lekki. Nie wierzyłem własnym oczom, to było jak w bajce – albo jak w rzeczywistości wirtualnej. Wirując, płynęli. W głowie mi się zakręciło.
Byliśmy jakby w podziemnej jaskini i tańczyły wśród nas duchy.
ksiegarnia.grotowski-institute.art.pl
Dziady: Theatre of the Feast of the Dead
Leszek Kolankiewicz
Translated by Adela Karsznia, edited by Duncan Jamieson
Polish Theatre Perspectives, 2016
Few theatre books have had as much impact in their immediate field as Leszek Kolankiewicz’s Dziady: Theatre of the Feast of the Dead, after its first publication in Polish in 1999. For many, Kolankiewicz’s approach was revelatory; for others, sacrilegious. His central subject — the ‘arch-drama’ of Polish culture, Adam Mickiewicz’s dramatic poem Forefathers’ Eve (Dziady) — becomes a platform for the author to explore not only diverse stagings of Mickiewicz’s work, but also the roots of the proto-Slavic dziady feast traditionally held to celebrate the dead, various cultural phenomena connected with it, and comparative perspectives on rituals and performances from around the world.
Kolankiewicz engages tools and methods from ethnology, anthropology, religious studies, theatre and performance, and other disciplines, to examine the cultural significance of both Mickiewicz’s text and the dziady rite for Polish myth and collective remembering. He sets practices from local, Slavic traditions within a wider, international and historical context, tracing shared genealogies and characteristics across cultures and times.
Alongside and in dialogue with this analysis, the author offers extended re-readings of ‘rites of the dead’ enacted by Polish theatres, encompassing performances of Mickiewicz’s Forefathers’ Eve by Stanisław Wyspiański (1901), Kazimierz Dejmek (1967), and Jerzy Grzegorzewski (1987, 1995), as well as Jerzy Grotowski’s Apocalypsis cum figuris (1969), Tadeusz Kantor’s The Dead Class (1975), Gardzienice’s Evening Performance (1977) and Sorcery (1981), and Węgajty Theatre’s annual seasonal carolling, among others. For Kolankiewicz, dziady/Dziady has become a lens through which artists and spectators alike share a basis to respond to a series of contemporary social and political situations. In this way, Mickiewicz’s writings have evolved into a mythical text of Polish culture that continues to serve theatre- and performance-makers as a point of reference — or departure — for their own creative visions.
