Natchnione przez bogów. Haitańskie malarstwo vodou w zbiorach polskich
To, co w malarstwie haitańskim najbardziej oryginalne i co oddziałuje z największą siłą, wiąże się z vodou, religią obecną na wyspie od czasów niewolnictwa jako forma żywej pamięci o Afryce, krainie przodków. Malarze wywodzący się z vodou, obcujący na co dzień ze światem nadprzyrodzonym, wierzą, że to nie oni tworzą obrazy, lecz że poprzez nich wyrażają się bogowie lwa – duchy tworzące bogaty i zróżnicowany panteon. Najróżniejsze bóstwa męskie i żeńskie, opiekuńcze i karzące; pełne tajemniczych symboli wnętrza świątyń; okazałe rytualne bębny i akcesoria; taneczne rytuały, zawsze wykonywane z werwą i w natchnieniu; wreszcie przepojony grozą świat wyobrażeń, zaludniony przez pozbawione duszy zonbi: wszystko to tworzy barwną rzeczywistość vodou, naznaczoną cudownością i mistyką, które głęboko przenikają duchowość Haitańczyków.
Wystawa prezentuje malarstwo, które pisarz André Malraux, pierwszy francuski minister kultury, przy tym surowy krytyk kolonializmu, nazwał malarstwem magicznym: „w maleńkiej cząsteczce czarnego świata i tylko tam zrodziło się malarstwo głoszące wolność od jarzma akademizmu”. Malarstwo haitańskie jest przecież fenomenem: powstało na karaibskiej wyspie właściwie z niczego, ponieważ Czarna Afryka, której tradycje są tam żywe, bogata w rzeźbę, praktycznie nie zna malarstwa. Twórcy haitańscy malują więc, nie mając żadnej tradycji: „malują, jak im się podoba to, czego nie przedstawiają”, jak napisał Malraux, który zresztą zaprzyjaźnił się z najsłynniejszą grupą tych twórców – zespołem Sen Solèy, tym samym, z którym później związał się Jerzy Grotowski.
Prezentowane obrazy pochodzą z prywatnej kolekcji rodziny Kawalców z Warszawy oraz z kolekcji Instytutu Grotowskiego, który w 2009 roku zorganizował spotkanie z zespołem Sen Solèy. Pojedyncze dzieła użyczyli ze swych zbiorów: Leszek Kolankiewicz, Józef Kwaterko oraz Magdalena Mądra. Wystawiono najlepsze obrazy takich artystów, jak: André Pierre, Louisiane Saint-Fleurant, Wilson Bigaud, Gérard Fortuné, Félix Lafortune, André Normil, Charles (Thialy) Ermistral, Jorelus Joseph, Ismael Saincilus, Pierre-Sylvain Augustin zwany Payas, François Lemercier Dominique, Levoy Exil, Saint Jean Saint-Juste, Denis Smith, Destin Domond, Lionel Paul zwany Onel, Frantz Zéphirin, Ti Chat, Redji Prosper II, Ramphis Magloire i Racine Milhomme.
Wernisaż wystawy — 27 października 2016, 20:00
W wernisażu udział weźmie kurator wystawy, Aleksander Kawalec.
